Archeologie beïnvloedt steeds meer bouwplannen

Maandelijks moeten 300 à 400 bouwheren een archeologisch onderzoek laten uitvoeren voor de aanvraag van hun bouwvergunning. Unizo wil een hervorming van de regels, schrijft De Tijd.

Wie een bouwvergunning aanvraagt, moet sinds juni 2016 in bepaalde gevallen verplicht een archeologisch vooronderzoek laten uitvoeren. De Vlaamse overheid wil op die manier het archeologisch erfgoed beter beschermen, maar volgens Unizo gaan de regels te ver.

Maandelijks zijn tot 450 bouwheren verplicht een archeologienota in te dienen, en zij moeten die ook betalen. Sinds dit jaar zijn de regels aangepast om de nota sneller en goedkoper te maken, maar Unizo vindt ze nog te vaak verplicht.

Sinds de invoering van de nieuwe regels hakt het agentschap Onroerend Erfgoed maandelijks de knoop door over meer dan 300 nota's. Ongeveer een vijfde wordt door het agentschap geweigerd omdat ze niet aan de vereisten voldoen.

Unizo stelt een verdere hervorming voor. Of een archeologisch vooronderzoek nodig is, hangt onder meer af van de vraag of 'een ingreep in de bodem' nodig is voor de werken. Unizo pleit voor een duidelijke definitie, waarbij pas vanaf een bepaalde diepte sprake is van een 'ingreep'. Daarnaast vraagt de zelfstandigenorganisatie om de kaart met gebieden waar geen archeologische vondsten verwacht worden snel aan te passen. Vandaag is die kaart beperkt waardoor "de kosten voor het onderzoek naar erfgoed de facto worden doorgeschoven naar wie initiatief neemt in Vlaanderen".

Om te vermijden dat bouwprojecten vertraging oplopen door archeologische verplichtingen willen ook de Vlaamse meerderheidspartijen N-VA, CD&V en Open Vld de regels bijsturen. Zo zullen bijvoorbeeld meer werken vrijgesteld worden van het verplicht indienen van een archeologienota. Dat staat in een voorstel van decreet van parlementsleden Manuela Van Werde (N-VA), Sabine de Bethune (CD&V) en Jean-Jacques De Gucht (Open Vld).

In afwachting van een algemene evaluatie van het decreet is het de bedoeling de regels nu al links en rechts bij te sturen. Het gaat dan vooral om zaken die de kosten, administratieve lasten en doorlooptijd moeten helpen reduceren. Zo moet het bijvoorbeeld mogelijk worden de vergunningsaanvraag al in te dienen op hetzelfde moment als de archeologienota. Dat moet de procedures helpen versnellen en vereenvoudigen. Voorts komen er meer vrijstellingen voor de opmaak van een archeologienota. "Het gaat hierbij bv. om verbouwingen en vernieuwbouwprojecten, werken aan lijninfrastructuur en verkavelingswijzigingen", luidt het.

Naast de decretale bijsturingen formuleren de initiatiefnemers in een resolutie ook aanbevelingen voor een "werkbare en betaalbare archeologische erfgoedzorg". Jean-Jacques De Gucht: "Er moet een oplossing gevonden worden voor die burgers die nu geconfronteerd worden met lange wachttijden en dure archeologienota's. Vandaag bekrachtigt het Agentschap Onroerend Erfgoed bijvoorbeeld nogmaals de archeologienota's, die zijn opgesteld door archeologen die al erkend werden door de overheid. Met deze vorm van dubbel werk moeten we komaf maken."