Nieuwbouw - Tien tips van architecten en professionals

‘Een eigen huis, een plek onder de zon, en altijd iemand in de buurt die van je houden kon’ zong René Froger ergens in de jaren ’80 van de vorige eeuw. Het vat nog altijd perfect samen waar heel veel mensen van dromen: een nest, waar het goed toeven is met hun geliefden. Dat eigen huis kan een huur- of koopwoning zijn, of een nieuwbouwproject. Wie kiest voor die laatste optie, kan echt gaan voor een huis op eigen maat. Maar… bouwen is een intensief proces, waar heel veel bij komt kijken. Met deze tips van Home & Trends blijf je onderweg door het bos de bomen zien.

Een nieuwbouwwoning realiseren kan op verschillende manieren. Er zijn natuurlijk de bekende sleutel-op-de-deurbedrijven, die bouwers zowat alle zorgen uit handen nemen. Meestal bieden ze projecten aan van bouwgrond tot afgewerkt huis. Mensen hebben dan de keuze uit een aantal bouwstijlen en huizentypes, afhankelijk van de verkavelingsvoorschriften. Sommige sleutel-op-de-deurfirma’s laten wel meer vrijheid aan de opdrachtgever. Hoe dan ook is bouwen met zo’n bouwbedrijf makkelijk. Het maakt dat je als bouwheer weinig zorgen hebt. Zowat alles word je uit handen genomen. Het enige wat je als bouwlustige ziel nog moet doen, is kiezen. En dat is ‘the fun part’. Welke badkamer en keuken wil je? Ga je voor parket of een tegelvloer? Voor vloerverwarming of radiatoren? Het is de ideale formule voor wie de dingen graag uit handen geeft.

Het andere scenario is dat je zelf aan de slag gaat en veel actiever participeert in het hele bouwproces. Dat begint al bij het zoeken naar een geschikte bouwgrond en aankloppen bij de juiste architect. Je zal zelf ook veel actiever naar aannemers en vakmannen moeten zoeken, en op offertes moeten jagen. Wat de bouwplanning betreft, zal je architect je natuurlijk bijstaan, maar je zal zelf toch meer de rol van waakhond op je moeten nemen, iets wat bij een sleutel-op-de-deurformule dan weer helemaal niet hoeft. Maar zelf bouwen heeft ook heel wat voordelen. Je kan bij wijze van spreken echt het huis van je dromen laten ontwerpen. Het staat buiten kijf dat je straks binnenstapt in een veel uniekere, authentiekere woning, helemaal gemaakt op maat van je noden en wensen. Het is meer werk, jawel, maar met deze tien heel concrete tips kom je goed voorbereid aan de start.

Bouwen kost geld. Bouwen is ook bij uitstek een activiteit waarbij het budget onderweg wel eens wil ontsporen. Daarom is het erg belangrijk vooraf heel goed naar het financiële plaatje te kijken. Vertrek daarbij van het bedrag dat je kan en wil afbetalen. Dat bedrag bepaalt immers je leencapaciteit en dus het totale budget dat je te besteden hebt. In functie daarvan kan je keuzes beginnen maken.

Een huis bouwen, is niet niks. Er komt veel bij kijken. Maar alles begint toch bij de vraag: wat wil ik? Het denkwerk vooraf is het halve werk en die oefening moet je dus goed maken. Hoe wil je wonen? Van welke stijl hou je? Ga je voor modern, klassiek, tijdloos of vind je de stijl op zich minder belangrijk, maar wil je bijvoorbeeld een huis dat energieneutraal is? Het zijn belangrijke vragen die je je vooraf moet stellen. Als je al een bouwgrond hebt, bekijk dan goed wat de geldende bouwvoorschriften zijn, want die bepalen in grote mate de stijl van je woning. Denk na over de indeling van je huis en houd daarbij ook de langere termijn in het achterhoofd. Eens de kinderen het huis uit zijn, wil je bepaalde ruimtes misschien een nieuwe bestemming geven.

Je hoort wel eens dat bouwgrond schaars is geworden in België. Toch is de voorraad bijlange niet uitgeput. Je moet alleen verder kijken dan het aanbod dat officieel te koop staat. Er zijn immers nog heel wat particuliere grondbezitters die niet gehaast zijn om hun perceel te verkopen. Wat niet wil zeggen dat een concreet, aantrekkelijk bod hen niet over de streep kan trekken. Misschien weet je wel van die percelen liggen. En als je ze niet weet liggen, kan je er nog altijd naar op zoek gaan. Via het kadaster kan je achterhalen wie de eigenaar is. Al kan aanbellen bij de buren je vaak al op het juiste spoor zetten.

De architect is de man of vrouw die jouw woondroom straks moet vertalen in een heel concreet en tastbaar project. Jullie zullen veel met elkaar te maken krijgen en gedurende het bouwproces een redelijk intensieve relatie onderhouden. Een architect kiezen doe je natuurlijk op basis van de stijl waarin je wil bouwen en op basis van wat hij of zij al gerealiseerd heeft. Maar belangrijk is toch ook dat je je goed voelt bij iemand. Ga vooraf ook kijken naar reeds bestaande woningen van architecten die je interesseren. Praat met de bewoners en pols naar hun ervaringen. Daar kan je veel uit opsteken.

Er is in deze zorgelijke klimaattijden terecht veel te doen rond energie en de regelgeving daarover wordt almaar strenger. Het energiebeleid van je huis verdient dan ook een aparte denkoefening. Weet dat de wet voorschrijft dat een deel van je energie hernieuwbaar moet zijn. Er zijn zes manieren om tegemoet te komen aan het wettelijk verplichte aandeel hernieuwbare energie: PV-panelen, een zonneboiler, een warmtepomp, biomassa, stadsverwarming of participatie in een hernieuwbaar energieproject. Op alle zes die mogelijkheden ingaan, zou ons hier te ver voeren, maar je weet nu wel wat je keuzemogelijkheden zijn. Onderzoek in samenspraak met je architect wat het beste is voor jouw nieuwbouwwoning.

Eens je in zee bent gegaan met een architect kan je een eerste planning opstellen. Van zodra je die in grote lijnen hebt uitgezet, kan je contact beginnen opnemen met aannemers. Niet zelden kan je architect je een aantal aannemers voorstellen, maar voel je vrij om zelf ook met andere partijen te praten. Informeer alvast of ze nog plaats voor je hebben in de periode waarin jij wil beginnen bouwen. Bezorg ze de planning die je samen met de architect hebt opgesteld. Uiteraard is dit ook het moment om offertes te vragen en te vergelijken. Laat je daarin zeker bijstaan door je architect. Denk niet alleen in termen van de goedkoopste offerte. Je wil vooral iemand die zijn afspraken nakomt en betrouwbaar is. Half werk van de goedkoopste aannemer achteraf laten rechttrekken door een andere aannemer kost je in de totaalafrekening een pak meer. Vraag altijd referenties aan je aannemer en pols eerdere klanten ook naar hun tevredenheid.

Met snel bedoelen we: van zodra de bouwaanvraag de deur uit is, want dan heeft de architect de juiste meetstaten vertaald in een uitvoeringsdossier. Daarin staan alle details die je nodig hebt om concrete prijsopgaven te bekomen. Uiteraard gaat je aandacht eerst uit naar de ruwbouw, de dakwerken en de ramen. Alle stappen die leiden tot een winddichte woning dus. De volgende fase is die van de technieken en afwerking: elektriciteit, sanitair, ventilatie en verwarming, pleisterwerken, vloerders en dies meer. Hoe sneller je offertes kan vergelijken, hoe sneller je knopen kan doorhakken en dus in iemands planning kan opgenomen worden.

Er komt veel kijken bij een bouwproces en onvoorziene omstandigheden of gebeurtenissen kunnen soms roet in het eten gooien. Daarom is het belangrijk na te kijken of je voldoende bent ingedekt tegen alle mogelijke schade tijdens de bouw. Een eerste oplossing is dat je zelf een ABR-verzekering of zogenaamde Alle Bouwplaats Risico-polis afsluit. Die dekt in de eerste plaats verlies, vernietiging en beschadiging aan het gebouw, ongeacht wie verantwoordelijk is voor die overlast. Deze polis kan uitgebreid worden met een dekking die je ook verzekert voor materiële schade aan derden. Vaak hebben aannemers zelf al een ABR-polis. In dat geval moet je er niet zelf ook nog een afsluiten.

Laat nooit een huis zetten zonder dat je vooraf een contract hebt opgesteld met de aannemer! In dat contract wordt niet alleen de prijs vastgelegd, maar ook de start en het einde van de bouwwerken. Maak goede afspraken rond de bouwmaterialen en ook over wie ze bestelt: jijzelf of de aannemer. Een contract is bindend en vormt dus een extra bescherming voor jou en je project. Je kan er trouwens ook een boeteclausule in opnemen, voor het geval de werken over tijd zouden gaan. In de praktijk is een goede dialoog natuurlijk wel te verkiezen. Vertraging in het bouwproces heeft vaak te maken met weersomstandigheden of onverwachte obstakels, waar de aannemer ook weinig kan aan doen.

De bouwsector is een specifieke sector, waar bepaalde tradities en gebruiken gelden. Het bouwverlof is er daar zeker één van. Van midden juli tot midden augustus ligt de sector zo goed als plat. Aannemers werken niet dan en ook leveranciers sluiten hun fabrieken of winkels. Vlak voor het bouwverlof een bestelling plaatsen heeft weinig zin. Wacht tot iedereen weer operationeel is. Dan dreig je ook niet vergeten te worden. En nog dit: eigenlijk is april de ideale maand om te starten met bouwen. De kans dat je werken nog stil komen te liggen door vrieskou is miniem en de ruwbouw is dan in principe klaar voor het bouwverlof. Na het bouwverlof kan dan begonnen worden met de technieken en de afwerking.

Het is met bouwen zoals met alle ondernemingen in het leven: bezint eer ge begint en goed begonnen is half gewonnen. Waarmee we nog maar eens willen benadrukken dat veel van het werk voorafgaat aan het eigenlijke bouwproces. Denk goed na over wat je wil en zet dat duidelijk op papier, in de eerste plaats voor jezelf, maar ook als basis om het gesprek aan te gaan met de architect, de aannemer(s) en de vakmannen die straks jouw woondroom gestalte moeten geven. Eens je weet wat je wil, moet je kiezen met wie je in zee gaat. Ga daar niet lichtzinnig over. Neem de tijd om je mogelijke bouwpartners voldoende te screenen. Vroegere klanten zijn daarbij vaak een goede barometer. Tot slot nog dit: prent jezelf vooraf goed in dat je altijd geconfronteerd kan worden met onverwachte vertragingen. Dat is nu eenmaal eigen aan bouwen. Werken die even stil liggen, hoeven trouwens geen ramp te zijn. Gebruik die tijd zelf nuttig om volgende stappen in het bouwproces zo goed mogelijk voor te bereiden, zodat die tenminste weer vlot kunnen lopen. En het klinkt misschien raar, maar… vergeet ook niet te genieten. Een huis bouwen is iets heel bijzonder. Je doet het meestal maar één keer in je leven. Dat is dus iets om te koesteren.