Belasting in bepaalde wijken verlagen, brengt gemengde reacties met zich mee

Steden en gemeenten moeten in de ene wijk lagere belastingen kunnen heffen dan in de andere. Daarover hebben de drie Vlaamse meerderheidspartijen een akkoord bereikt, zo berichtten Het Laatste Nieuws en De Morgen zaterdag. Bedoeling is om wonen in stads- of dorpskernen aantrekkelijker te maken.

Om wonen in het centrum te stimuleren, dienen Vlaams Parlementsleden Rik Daems (Open Vld), Koen Van den Heuvel (CD&V) en Jos Lantmeeters (N-VA) een voorstel van decreet in. Concreet willen ze dat gemeentebesturen de belasting die inwoners betalen op hun huis of appartement, in bepaalde wijken kunnen verlagen. "Dat kan per jaar al gauw tussen de 500 en 1.000 euro schelen. Het is ook een ideaal instrument om een verloederd stadsdeel opnieuw op te waarderen, of om leegstand tegen te gaan", zegt Daems.

Het tegendeel - de belastingen in bepaalde wijken verhogen - kan niét, volgens het decreet. De ambitie is om de maatregel te laten ingaan vanaf het aanslagjaar 2019.

Volgens de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten kunnen er echter enkele vraagtekens geplaatst worden bij het plan van de Vlaamse meerderheidspartijen om steden en gemeenten in de ene wijk lagere belastingen te laten heffen dan in de andere. Dat zegt directeur bestuur Jan Leroy van de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG). Al vindt hij het "op zich wel een positief plan".

Leroy wijst er ook op dat een gelijkaardig voorstel enkele jaren geleden op ernstige kritiek is gebotst van de Raad Van State. Hij vraagt zich bovendien af of de maatregel wel zal volstaan. "Zal iemand verhuizen voor een paar honderd euro? Onderzoek bij centrumsteden heeft uitgewezen dat het wellicht onvoldoende zal zijn."

"Een bijkomend probleem kan het gelijkheidsbeginsel zijn", aldus nog Leroy. "Stel je voor dat de ene buur nog net in het centrum valt en de andere niet. Die laatste zal dat niet leuk vinden en zal misschien naar de rechtbank trekken. Toch zal men ergens de zones moeten afbakenen."

Tot slot benadrukt Leroy dat de betrokken opbrengsten voor de steden en gemeenten jaarlijks goed zijn voor circa 2,3 miljard euro. "De inning door de Vlaamse overheid verloopt nu grotendeels digitaal. Als men verschillende tarieven gaat hanteren, moet men zorgen dat het proces gestroomlijnd blijft. Daar mag niets verkeerd mee lopen. Men moet dus goed nadenken of dit het juiste instrument is om het gewenste doel te bereiken", besluit Leroy. "Eigenlijk is een veel grondigere herziening nodig, waarbij men afstapt van het verouderde kadaster."

De Leuvense schepen van Financiën en Ruimtelijk Ordening Carl Devlies (CD&V) is eveneens niet zo gewonnen voor het plan van de Vlaamse meerderheidspartijen. "Dat is de foute aanpak", zegt hij. Devlies lanceert een ander voorstel: laat steden de belasting op de eerste woning, de gezinswoning, verlagen én voorzie de mogelijkheid om een tijdelijke vrijstelling te geven aan jongeren die hun eerste woonst kopen.

Ook vindt Carl Devlies dat het voorstel "niet is aangepast aan de noden op het terrein", en vreest - net als de Vereniging voor Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG) - problemen in verband met het gelijkheidsbeginsel.

Bovendien stelt Devlies vast dat veel stadscentra, bijvoorbeeld in Leuven, sowieso al weer "hip" worden. "Dat is niet het probleem", zegt Devlies, die het echter wel "fiscaal rechtvaardig" zou vinden mochten steden de mogelijkheid krijgen om de eerste en enige eigendom van een inwoner lager te belasten. Daarnaast pleit de CD&V-schepen voor de mogelijkheid om een vrijstelling van bijvoorbeeld drie of vijf jaar te geven aan jongeren die hun eerste huis kopen.

Na Carl Devlies reageerde zaterdag nog een ander Leuvens politiek kopstuk op het voorstel. Lorin Parys (N-VA) vindt het een goede mogelijkheid voor steden en gemeenten, maar niet voor Leuven. Hij pleit onder meer om bij nieuwe vastgoedontwikkelingen een deel voor de lokale bevolking voor te behouden.

"Het is een goed idee om die mogelijkheid te creëren voor steden en gemeenten", bijvoorbeeld om een verloederde buurt op te waarderen, zegt Lorin Parys. "Maar ik zie niet in hoe dit mogelijk te maken voor een stad als Leuven", aldus Parys. "We hebben in Leuven geen buurten waar de mensen minder graag komen wonen." Het probleem van de Dijlestad is dat ze te duur is om te komen wonen, klinkt het.

Parys verwijst naar voorstellen die hij vorig jaar voor Leuven lanceerde. Zo wil hij via een premie gedurende de eerste drie jaar de onroerende voorheffing compenseren voor iedereen onder de 35 jaar die er komt wonen. Bij nieuwe vastgoedontwikkelingen moet 20 procent voorbehouden zijn aan Leuvenaars die teveel verdienen om in aanmerking te komen voor een sociale woning, maar te weinig om een op eigen benen te kopen.