Regering wijst extra kapitaalbuffer banken voor risicovolle hypotheken af

Er komt dan toch geen extra kapitaalbuffer die de banken moeten aanleggen als ze een krediet toekennen voor meer dan 80 procent van de waarde van een vastgoed. De federale regering wees het voorstel van de Nationale Bank af, zo gaf gouverneur van de Nationale Bank Jan Smets vrijdag aan in het kader van het jaarlijkse rapport over de stabiliteit van de financiële sector. In oktober voert de bank op vraag van de regering een nieuwe analyse uit.

De forse groei van de vastgoedmarkt is nog steeds een van de vijf risico's die de Nationale bank identificeerde voor de bank- en verzekeringswereld. De analyse rond de residentiële vastgoedmarkt "toont een reeks kwetsbaarheden aan", zei Smets. Zo steeg het uitstaande bedrag van hypothecaire leningen bij de banken 5,5 procent tot 187 miljard euro. Bijgevolg is de schuldgraad in verhouding tot het bbp vorig jaar verder gestegen tot net onder 60 procent. Ook is de vastgoedmarkt volgens de Nationale Bank nog steeds wat overgewaardeerd, hoewel de prijzen vorig jaar amper met 0,9 procent stegen.

"Enerzijds is er de schuldgraad van de huishoudens die nu gestegen is boven het Europese gemiddelde en anderzijds is er de belangrijke groei van de portefeuille hypothecaire kredieten in de balansen van de banken. Bij de productie van nieuwe kredieten blijft er een verhoogd aandeel van meer risicovolle kredieten ... ." Ook ontwaart Smet dat de verstrenging van de voorwaarden voor een krediet aan het afnemen is. Hij wees ook op de toegenomen concurrentie tussen de banken.

In dat kader werd eind 2013 reeds een maatregel genomen zodat de banken meer opzij houden voor onverwachte risico's. De regering heeft inmiddels ingestemd met de gevraagde verlenging (vanaf juni) van de verhoging met 5 procentpunten van de risicoweging die de banken moeten doen.

Maar de uitbreiding van de maatregel met een tweede component wees de regering dus af. De Nationale Bank wou dat de banken bij een woonkrediet hoger dan 80 procent van de waarde van het vastgoed een extra buffer aanleggen. Dat moest de financiële instellingen aanmanen tot meer voorzichtigheid bij het toekennen van een lening.

Slotsom: de regering vraag de verlenging van de bestaande maatregel, aangevuld met een nieuwe risico-analyse. Die komt er volgens Smets in oktober. Na die analyse kunnen nieuwe conclusies getrokken worden, aldus de centrale bankier.

Eerder dit jaar was er al heel wat inkt gevloeid rond het voorstel van de Nationale Bank. Zo leefde even de vrees dat een woonlening van 100 procent van de waarde niet meer mogelijk zou zijn. De nieuwe buffer zou de banken immers nog strenger maken om een lening van meer dan 80 procent toe te kennen. Een woonlening van meer dan 80 procent, zou wel nog steeds mogelijk blijven, zei de Nationale Bank toen.

Een van de overige risicofactoren voor het financiële bestel is de matige economische groei. De huidige groei is volgens directeur Jean Hilgers bovendien niet los te koppelen van het Europese monetaire beleid met aanhoudende lage rentes. Er zijn goede vooruitzichten, "maar ook heel wat onzekerheden", bijvoorbeeld de Brexit of de onzekerheid over het beleid van de Amerikaanse president Trump. Andere risicofactoren zijn het lage rentepeil - dat mee de woningmarkt doet groeien - en de zoektocht naar rendement die ermee gepaard gaat. Tot slot is er ook nog het toenemende cyberrisico.

De Nationale Bank raadt onder meer aan dat de banken voldoende solvabiliteit aanhouden en voorzichtig blijven wanneer ze nieuw krediet toekennen. Het aandeel nieuwe leningen met een verhoogd risico is "te belangrijk". Ook de verzekeraars moeten de solvabiliteit in het oog blijven houden en in deze periode van lange rente onder meer de uitkering van winsten beperken.