Aandeel doorstromers onder woningverwervers in Vlaanderen stijgt

Het aandeel 'doorstromers' - dit zijn eigenaars die hun woning verkopen en er een nieuwe kopen - op het totaal aantal personen of gezinnen dat in Vlaanderen een woning verwerft, is de afgelopen twee decennia sterk gestegen. In 1995-96 bedroeg hun aandeel 30 procent, maar in 2011-2013 was dat al 44 procent. Vooral in de periode 2002-2008 was er een sterke stijging. Dat blijkt uit onderzoek door Kristof Heylen van het Leuvense Steunpunt Wonen.

Als verklaring voor de stijging wijst Heylen op de invoering van de meeneembaarheid van de registratierechten in 2002. Dit heeft geleid tot een sterke toename in de periode 2001-2008 waardoor een substantieel deel van de registratierechten niet meer opnieuw betaald diende te worden bij de tweede woning- of grondaankoop als deze betrekking heeft op de hoofdverblijfplaats.

Daarnaast wijst hij op de sterke stijging van de vastgoedprijzen in deze periode, wat het kopen en verkopen van de eigen woning na enkele jaren toen lucratief maakte. 

In vergelijking met de starters - dit zijn gezinnen jonger dan 35 die voor het eerst een woning verwerven - was de groep doorstromers in 2011-2013 gemiddeld 18 jaar ouder. Doorstromers bouwen relatief meer dan starters (17 tegenover 9 procent) en hun woningen zijn gemiddeld recenter, groter, beter geïsoleerd en in betere fysische staat. Ze wonen ook relatief meer in appartementen, wat gelinkt is aan hun ouder leeftijdsprofiel. De koopwoningen van doorstromers zijn gemiddeld 47.000 euro duurder. 31 procent financiert de woningaankoop of bouwproject zonder hypothecaire lening tegenover maar 7 procent van de starters.

Ook het feit dat leningen steeds goedkoper werden, kan hier als reden aangehaald worden. Recentelijk zijn deze hypothecaire leningen lichtjes gestegen. De Tijd nam de rentevoeten onder de loep en ziet als mogelijke oorzaken voor de stijging de langetermijnrente en de druk op de rendabiliteit van de banken.

"Na een observatiefase en rekening houdend met het feit dat er sprake zou kunnen zijn van een trage toename van de rente, heeft de bank beslist de officiële tarieven op te trekken", legt BNP Paribas Fortis uit.

Het is nog te vroeg om te zeggen of de stijging van de rente op hypothecaire leningen een definitieve trendbreuk is, na jaren van dalende rentes.